آنژیوپلاستی روشی است که می‌‌توان از آن برای باز کردن عروق تنگ یا شریان‌های مسدود پا استفاده کرد تا گردش خون بهبود پیدا کند. از این روش برای درمان یک اختلال استفاده میشود که بیماری شریان محیطی نام دارد. می‌‌توان از آنژیوپلاستی برای سایر نقاط بدن از قبیل شریان‌هایی که به قلب منتهی میشوند یا شریان کلیه استفاده کرد. در صورتی که پزشک انجام این روش را به شما پیشنهاد بدهد همه مسائل مربوط به این روش از قبیل آنچه که قرار است قبل از عمل و در طول عمل یا پس از آن انجام شود را توضیح خواهد داد. او همچنین به توضیح خطراتی می‌پردازد که در این روش وجود دارد و علت پیشنهاد کردن این روش را توضیح خواهد داد.
نکاتی درباره آنژیوپلاستی شریان‌های پا
آرتروپلاستی یک روش کم تهاجمی است که به آن جراحی سوراخ کلید نیز گفته میشود این امر بدین معنا است که این روش از طریق یک برش بسیار کوچک روی پوست انجام خواهد شد. این روش زمانی پیشنهاد میشود که شما دچار پا درد به ویژه در هنگام راه رفتن شده باشید که مشکل میتواند به بیماری شریان محیطی ارتباط داشته باشد و اختلالی است که در آن شریان‌های پا مسدود یا تنگ میشوند. در این روش پزشکی کوچک که کاتتر نام دارد را به کمک هدایتی تصویری وارد شریان مورد نظر میکند سپس شریان مسدود یا تنگ شده را با استفاده از بالن باز میکند یا می‌کشد و گاهی اوقات پزشک از استنت استفاده خواهد کرد. این روش معمولا تحت بیهوشی موضعی انجام میشود یعنی شما بیدار هستید اما نباید هیچ گونه دردی را در ناحیه موردنظر احساس کنید فقط ممکن است گاهی اوقات مقدار کمی احساس ناراحتی کنید. پزشک فقط زمانی انجام این روش را توصیه میکند که شما سایر روش‌های درمانی دیگر برای بهبود بیماری شریان محیط را امتحان کرده باشید اما همچنان دردهای شما ادامه پیدا کرده باشد. سایر روش‌هایی که برای بهبود این مشکل وجود دارد که عبارتند از اجتناب از استعمال دخانیات، مصرف دارو برای پایین آوردن چربی خون و جلوگیری از لخته شدن خون و ورزش کردن. معمولا پزشک عمومی شما را به متخصص ارجاع می‌دهد تا شما را بررسی کند که آیا به آنژیوپلاستی نیاز دارید یا خیر. پزشک از شما می‌خواهد که به انجام برخی تست‌ها از قبیل التراسوند و آنژیوگرام بپردازید تا تصاویر دقیقی از عروق خونی پای شما را به دست بیاورد.
چرا پزشک درخواست انجام آنژیوگرافی را می‌دهد؟
علائم و نشانه‌های انسداد شریان محیطی عبارتند از درد و سنگینی پا که در هنگام راه رفتن شروع میشود یا بدتر خواهد شد. در صورتی که شما هم میتوانید انجام امور روزمره خود بپردازید نیازی به انجام این روش نخواهید داشت. پزشک در ابتدا تجویز دارو و سایر روش‌های درمانی را توصیه میکند. برخی از دلایل انجام این روش به شرح زیر می‌باشند:
- شما دچار علائم و نشانه‌هایی هستید که باعث میشود نتوانید به انجام فعالیت‌های روزمره خود بپردازید و علائم و نشانه‌های شما به کمک سایر روش‌های درمانی بهبود پیدا نکرده باشد.
- روی پوست پای شما زخم وجود دارد که بهبود پیدا نمی‌کند.
- روی پای شما عفونت وجود دارد یا دچار قانقاریا شده است.
- به علت تنگ شدن شریان‌ها دچار پا درد هستید و حتی هنگامی که استراحت میکنید درد از بین نمی‌رود.
قبل از انجام آنژیوپلاستی شما باید با انجام آزمایشاتی بپردازید تا شدت انسداد عروق مشخص شود.
آماده شدن برای آنژیوپلاستی شریان پا
پزشک نکات مهم را در خصوص آماده شدن برای آنژیوپلاستی شریان پا توضیح خواهد داد که این امر میتواند شامل مصرف برخی داروهای خاص به مدت مشخص قبل از عمل باشد که پزشک اطلاعات لازم را در این خصوص در اختیار شما قرار خواهد داد. در صورتی که شما به داروهای بی حسی یا لیدوکائین یا ماده حاجب مورد استفاده حساسیت دارید باید به پزشک خود اطلاع دهید. در صورتی که به تازگی دچار یک بیماری شده اید یا یک مشکل پزشکی دارید یا باردار هستید یا تصور میکنید که باردار هستید باید پزشک خود را در جریان قرار دهید. باید چند هفته قبل از درمان به پزشک خود مراجعه کنید تا شرایط جسمانی شما را ارزیابی کنند و از مناسب بودن حال شما اطمینان حاصل نماید. این جلسه مشاوره فرصت خوبی است تا سوالات نهایی خود را از پزشک بپرسید. میتوانید همان روز پس از انجام آنژیوپلاستی به منزل بروید اما این احتمال وجود دارد که به یک شبانه روز بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشید. در صورتی که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشید پزشک به شما اطلاع می‌دهد تا آمادگی کاملی داشته باشید. ممکن است پزشک از شما بخواهد که چند ساعت قبل از شروع درمان از غذا خوردن یا مصرف مایعات خودداری کنید. از تمامی نکاتی که به شما گوشزد میشود پیروی کنید شما میتوانید در صورت نیاز از آب ساده استفاده کنید.
آنژیوپلاستی شریان پا چگونه انجام میشود؟
آنژیوپلاستی شریان پا معمولاً حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد اما با توجه به شدت و نوع مشکل شما ممکن است زمان لازم برای جراحی طولانی شود. متخصص رادیولوژی یا جراح عروق میتواند به انجام این روش بپردازد. برای انجام این روش پزشک از شما می‌خواهد که روی میز مخصوص معاینه دراز بکشید سپس مانیتورهای مختلف را به شما متصل میکند تا فشار خون، ضربان قلب و نبض شما را در طول جراحی بررسی نماید. پزشک در طول جراحی برای حفظ آرامش شما به تجویز داروی آرام بخش خواهد پرداخت که به صورت وریدی از طریق دست یا بازو دریافت میشود. در مرحله بعدی نیز قسمتی که قرار است از آنجا به شریان دسترسی داشته باشد را تمیز میکند و با استفاده از بی حسی موضعی آنجا را تمیز خواهد کرد. پزشک به تزریق یک ماده رنگی به درون لوله خواهد پرداخت تا بتواند انسداد و یا تنگ شدگی عروق پا را به کمک عکس برداری توسط اشعه ایکس مشاهده کند. شما اصلاً لوله ای که وارد رگ شده است را احساس نخواهید کرد اما ممکن است در هنگام تزریق ماده حاجب گرما را احساس کنید. سپس پزشک یک سیم و کاتتر را به همراه بالون از طریق لوله وارد بخش مسدود یا تنگ شده شریان خواهد کرد و هنگامی که درون محل مورد نظر قرار گرفت اقدام به باد کردن بالن میکند تا شریان کشیده شود. ممکن است شما دچار کمی احساس ناراحتی شوید اما دچار درد نخواهید شد. بالن پس از یک تا دو دقیقه جمع میشود تا برای تخلیه آماده گردد. گاهی اوقات پزشک یک سیم بسیار کوچک را وارد شریان میکند تا آن را باز نگه دارد. پس از اتمام این روش پزشک به عکس برداری از شریان می‌پردازد تا از انجام صحیح این روش اطمینان حاصل نماید. سپس سیم و کاتتر و بالن را خارج خواهد کرد و پرستار ناحیه ای که کاتتر وارد شده بود را فشار می‌دهد تا از خونریزی جلوگیری شود. گاهی اوقات نیز پزشک سوراخ ایجاد شده درون شریان را می‌بندد.
پس از آنژیوگرافی چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
پس از آنژیوپلاستی شما باید به مدت چند ساعت دراز بکشید تا از خونریزی شریان جلوگیری شود. احساس مقداری درد در اطراف محل جراحی طبیعی است و حتی ممکن است شما دچار مقداری کبودی شوید. پزشک برای کنترل درد به تجویز مسکن می‌پردازد این احتمال وجود دارد که شما به یک شبانه روز بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشید اما اکثر افراد همان روز به منزل بر می‌‌گردند. قبل از آن که به منزل بروید پزشک به تجویز داروهای لازم برای جلوگیری از لخته شدن خون خواهد پرداخت. معمولاً پزشک با شما در خصوص نتایج حاصل از درمان صحبت خواهد کرد که به شما اجازه می‌دهد به منزل ببرید. هنگامی که از بیمارستان مرخص می‌‌شوید باید فردی همراه شما باشد تا از شما مراقبت کند. در صورتی که شما داروی آرام بخش دریافت کرده باشید متوجه می‌‌شوید که بدن شما فاقد هماهنگی لازم است یا فکر کردن به مدت ۲۴ ساعت برای شما دشوار است. در این دوران باید از رانندگی کردن، مصرف مشروبات الکلی، کار کردن با ماشین آلات سنگین یا تصمیم گیری‌های مهم خود داری کنید. بهتر است تا زمانی که بهبود پیدا میکنید فردی همراه شما باشد تا از شما مراقبت نماید.
بهبودی پس از آنژیوپلاستی شریان‌های پا
پس از اینکه از بیمارستان مرخص شدید باید تا ۲۴ ساعت به خودتان سخت نگیرید و به اندازه کافی استراحت کنید و مقدار زیادی مایعات مصرف نمایید و از برداشتن اجسام سنگین و فعالیت ورزشی سنگین خودداری کنید. با پزشک خود صحبت کنید و از او بپرسید که چه موقع میتوانید به انجام فعالیت‌های معمولی و روزمره خود از قبیل رانندگی کردن بپردازید و به محل کار خود برگردید. در صورتی که هر گونه نگرانی در خصوص پای خود داشتید حتماً با پزشک تان صحبت کنید به عنوان مثال در صورتی که پای شما قرمز و متورم شده است میتواند نشانه عفونت باشد و در صورتی که پای شما سرد یا سفید و دردناک یا بی حس باشد یا که نتوانستید پای خود را تکان بدهید این امر نشانه مسدود شدن جریان خون رسانی به پا است و باید در صورت بروز هریک از علایم فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به مرکز اورژانس مراجعه نمایید. در ادامه به عوارض آنژیوپلاستی اشاره می‌کنیم و میتوانید به مطالعه آنها بپردازید. این احتمال وجود دارد که شریان شما مجدداً پس از درمان بسته شود یا تنگ شود که به این وضعیت تنگی مجدد گفته میشود که در این حالت شما با انجام یک جراحی آنژیوپلاستی دیگر یا جراحی بای پس نیاز خواهید داشت. پس از عمل شما باید به ایجاد برخی تغییرات در زندگی خود بپردازید تا ریسک بسته شدن شریان یا تنگ شدن مجدد آن کاهش پیدا کند.
عوارض آنژیوپلاستی برای شریان‌های پا
همانند هر روش دیگری آنژیوپلاستی برای شریان‌های با برخی عوارض جانبی همراه است. این موارد باعث بروز مشکل میشوند و در طول آنژیوپلاستی یا پس از آن به وجود می‌‌آیند اگرچه این عوارض جانبی نادر هستند معمولاً برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند.
- ممکن است وقتی در شریان ایجاد شده از خونریزی کند و خون زیر پوست جمع شود و ممکن است شما به انجام یک جراحی دیگر برای تخلیه خونریزی و ترمیم شریان نیاز داشته باشید.
- احتمال آسیب دیدگی شریان یا پارگی آن در طول جراحی وجود دارد و ممکن است شما دچار خونریزی قابل توجهی شوید یا گاهی اوقات یک لخته خون به وجود بیاید و باعث مسدود شدن شریان شود. این وضعیت بسیار نادر است اما در صورتی که این مشکل به وجود بیاید شما به انجام عمل جراحی برای ترمیم شریان نیاز خواهید داشت.
- ممکن است در طول درمان دچار واکنش آلرژیک به ماده حاجب شوید که در اکثر افراد این یک واکنش خفیف است اما به ندرت میتواند یک واکنش بسیار شدید باشد که شما به درمان اورژانسی نیاز خواهید داشت.
- ممکن است محل ورود کاتتر دچار عفونت شود. علائم و نشانه‌های بروز عفونت عبارتند از قرمزی و تورم پا و استشمام بوی نامطبوع یا ترشحات یا خونریزی از محل زخم که در صورت بروز این وضعیت باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- این احتمال وجود دارد که سیم و لوله‌های مورد استفاده در طول درمان باعث جابجا شدن ترکیبات میشوند که منجر به مسدود شدن شریان شده اند که در این شرایط ممکن است شما به یک جراحی دیگر برای تخلیه این ذرات نیاز داشته باشید.
سوالات متداول درباره آنژیوپلاستی
آیا آنژیوپلاستی باعث درمان بیماری شریان محیطی میشود؟
آنژیوپلاستی باعث باز شدن شریان‌ها و بهبود گردش خون در پاهای شما خواهد شد اما باعث درمان بیماری شریان محیطی که یک عامل اصلی در انسداد شریان هست نخواهد شد. در صورتی که ذرات چربی شروع به تجمع درون شریان نمایند این احتمال وجود دارد که در آینده باعث مسدود شدن شریان شوند اما شما باید کارهای زیادی را برای کاهش ریسک بسته شدن مجدد شریان انجام بدهید که این نکات به شرح زیر می‌باشند:
- اگر سیگار می‌کشید هر چه زودتر به فکر ترک کردن آن باشید و اگر نیاز به کمک دارید به پزشک مراجعه کنید.
- رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته باشید که میزان چربی‌های اشباع در آن کم است.
- فعالیت داشته باشید و به انجام کارها و فعالیت‌هایی بپردازید که از انجام دادن آنها لذت می‌برید.
- تناسب اندام داشته باشید.
- داروهایی که برای کاهش کلسترول و جلوگیری از بروز لخته شدن خون تجویز میشوند را به موقع مصرف کنید.
- در صورتی که کلسترول و فشار خون شما بالا است داروهای تجویز شده برای کاهش ریسک تنگ شدن شریان را استفاده کنید. پزشک در این راستا به شما کمک خواهد کرد.
چه مدت پس از آنژیوپلاستی پا می‌توانم پرواز کنم؟
در صورتی که شما پس از آنژیوپلاستی پا دچار عوارض جانبی نشده باشد میتوانید یک تا دو هفته پس از عمل پرواز داشته باشید اما بهتر است با پزشک خود در این رابطه ثابت کنید تا شما را در خصوص پرواز پس از آنژیوپلاستی راهنمایی کند.
در صورتی که جراحی آنژیوپلاستی با شکست مواجه شود چه باید کرد؟
معمولاً آنژیوپلاستی در درمان انسداد شریان عملکرد خوبی دارد و در صورتی که این روش نتواند درمان انسداد یا تنگ شدگی شریان بپردازد پزشک انجام جراحی مجدد آنژیوپلاستی را توصیه خواهد کرد اما این بار از استنت برای باز کردن شریان استفاده خواهد کرد که در اکثر افراد با موفقیت همراه است. در صورتی که آنژیوپلاستی تاثیری بر روی شما یا انسداد و تنگ شدگی شریان نداشته باشد پزشک انجام جراحی بای پس را توصیه خواهد کرد. بای پس یک نوع عمل جراحی است که باعث میشود جریان خون به جای عبور از درون شریان از اطراف آن حرکت کند پزشک این کار را با منتقل کردن یک رگ جدید در قسمت بالا یا پایین شریان مسدود شده انجام می‌دهد. او از یک رگ از خود پا استفاده میکند یا از رگ مصنوعی استفاده خواهد کرد. پزشک همه این موارد را با دقت برای شما توضیح می‌دهد و سوالات شما را پاسخ خواهد داد.
