مهمترین تفاوتی که بین رگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی وجود دارد اندازه آنها است. رگ‌های واریسی معمولا کلفت هستند و اغلب ظاهر طناب مانندی دارند که عمدتاً از قسمت کمر به پایین و بیشتر در پاها دیده میشوند. رگ‌های عنکبوتی باریک و نازک هستند و در مقایسه با رگ‌های واریسی شبیه نخ هستند. رگ‌های عنکبوتی در مقایسه با رگ‌های واریسی به سطح پوست نزدیک‌تر هستند اما شما نمی‌‌توانید آنها را احساس کنید.
رگ‌های عنکبوتی
رگ‌های عنکبوتی به تجمع عروق کوچک خونی گفته میشود که در نزدیک سطح پوست شروع به رشد میکنند و بیشتر در صورت و پاها دیده میشوند. شما میتوانید این رگ‌ها را بر اساس رنگ آبی، قرمز یا ارغوانی و حالت پیچ خوردگی که دارند شناسایی کنید. از آنجایی که این رگ‌ها در نزدیکی سطح پوست به وجود می‌آیند میتوانید به راحتی آنها را روی پوست خود مشاهده کنید.
چه عواملی در تشکیل رگ‌های عنکبوتی نقش دارند؟
ناکارامدی دریچه رگ‌ها در تشکیل رگ‌های عنکبوتی نقش دارد این امر بدین معنا است که سوپاپ رگ‌ها عملکرد نامناسبی دارد و باعث میشود که نواحی مختلف رگ متورم شود و ظاهر پوست را تغییر دهد. از آنجایی که جریان خون حرکات برگشت به سمت بالا دارد باعث تورم رگ و در نهایت تشکیل رگ‌های عنکبوتی خواهد شد. علاوه بر ناکارآمدی دریچه رگ عوامل زیر نیز در تشکیل رگ‌های عنکبوتی نقش دارند:
- تغییر سطح هورمونها در بلوغ، بارداری یا یائسگی
- قرار گرفتن در معرض نور آفتاب
- آسیب دیدگی نقاط مربوطه
علائم و نشانه‌های رگ‌های عنکبوتی چیست؟
رگ‌های عنکبوتی معمولا به لحاظ زیبایی ظاهر پوست برای فرد مشکل به وجود می‌آورند. با این حال هنگامی که رگ‌های عنکبوتی برای فرد مشکل ساز میشوند موضع مورد نظر میتواند با علائم و نشانه‌های ناخوشایند زیر مواجه شود:
- تورم
- درد
- احساس سوختگی
- خارش
- احساس سنگینی
- احساس سوزش
- احساس گرفتگی
- ضربان داشتن آن قسمت
رگ‌های واریسی
۳۰ تا ۶۰ درصد از افراد بزرگسال دچار رگ‌های واریسی هستند که این رقم بسیار قابل توجه است. اندازه رگ‌های واریسی در مقایسه با رگ‌های عنکبوتی بزرگ‌تر می‌باشد. این رگ‌ها شباهت زیادی به یکدیگر دارند زیرا هر دو مورد به علت برگشت خون در عروق خونی به وجود می‌آیند اما رگ‌های واریسی با تورم بیشتری همراه هستند. رگ‌های واریسی معمولاً ظاهر برجسته و متورم دارند و ظاهر رگ‌های خونی تغییر کرده است و شکل آنها دقیقا مخالف با ظاهر رگ‌های عنکبوتی است.
چه عواملی باعث بروز رنگ‌های واریسی میشوند؟
برخی از افراد به دلایل ژنتیکی بیشتر از دیگران در معرض خطر رگ‌های واریسی قرار دارند. معمولاً شروع واریسی شدن رگ‌ها در میان زنان بیشتر از مردان است و با بالا رفتن سن ریسک بروز این اختلال افزایش پیدا میکند. در بخش زیر به عواملی اشاره می‌‌کنیم که ریسک بروز واریسی شدن رگ‌ها را افزایش می‌‌دهند:
- مشاغلی از قبیل پرستاری، آشپزی، آرایشگری و معلمی که با ساعات طولانی ایستادن همراه هستند.
- چاقی
- نوسانات هورمونی در دوران بارداری، بلوغ، یائسگی و استفاده از قرص‌های ضد بارداری
- هورمون درمانی پس از یائسگی
- قرار گرفتن در معرض خطر تشکیل لخته خون
- افزایش فشار در ناحیه شکم که میتواند به علت تشکیل تومور، بروز یبوست یا پوشیدن لباس بسیار تنگ یا کمربند مخصوص کار به وجود بیاید.
- عمل جراحی رگ
- قرار گرفتن در معرض پرتوهای فرابنفش خورشید
علائم و نشانه‌های رگ‌های واریسی
اگرچه احتمال تشکیل رگ‌های واریسی در همه نقاط بدن وجود دارد این رگ‌ها بیشتر در پاها به وجود می‌آیند. علائم و نشانه‌های این رگ‌ها که عمدتاً توسط بیماران توصیه میشود به شرح زیر می‌باشد:
- احساس درد و گرفتگی
- لتارژی
- احساس بی قراری
- احساس سوختگی
- ضربان داشتن آن قسمت
- سوزن سوزن شدن
- تورم
- ایجاد زخم
- تیره شدن رنگ پوست
اکثر زنان در اواسط دوران بارداری یا در چرخه قاعدگی متوجه میشوند که این علائم و نشانه‌ها تشدید شده است. در برخی موارد بسیار حاد رگ‌های واریسی باعث بروز ترومبوز عمیق وریدی تشکیل لخته خون بسیار دردناک میشود و میزان التهاب رگ‌ها را افزایش می‌دهد.
تفاوت اصلی بین رگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی چیست؟
اگرچه ممکن است علل بروز رگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی یکسان باشد و تفاوت بسیار مهم بین آنها وجود داشته باشد در رگ‌های واریسی سوپاپ درون رگ، بیمار است و نمی‌‌تواند به خوبی خون را به سمت قلب پمپاژ کند در نتیجه خون مجدداً به سمت پاها بر می‌‌گردد. رگ‌های واریسی باعث بروز درد، بی‌حسی و خستگی در پاها میشوند. این در حالی است که رگ‌های عنکبوتی کوچک هستند و معمولا باعث بروز درد نمی‌شوند بیشتر به دلایل زیبایی پوست درمان میشوند این رگ‌ها می‌توانند در سرتاسر بدن به وجود بیایند.
چگونه میتوان از تشکیل رگ‌های عنکبوتی جلوگیری کرد؟
توجه به موارد زیر در پیشگیری از تشکیل رگ‌های عنکبوتی نقش بسیار مهمی دارد.
عادت‌های روزانه میتواند از تشکیل رگ‌های عنکبوتی جلوگیری کند
برخی از عادت‌های روزانه می‌توانند در جلوگیری از تشکیل رگ‌های عنکبوتی بسیار موثر باشند این عادات به شرح زیر می‌باشند.
از نشستن و ایستادن به مدت طولانی خودداری کنید
در صورتی که شما مجبور هستید به واسطه شغلی که دارید زیاد بنشینید یا سرپا بایستید باید در فواصل زمانی معین استراحت کنید و کمی راه بروید تا خون بتواند در بدن شما گردش کند.
با حفظ حالت مناسب بدن خود به گردش خون کمک کنید
از آنجایی که رگ‌های عنکبوتی به علت گردش نامناسب خون در بدن به وجود می‌آیند باید از قرار گرفتن بدن در شرایطی که باعث اختلال در جریان خون رسانی میشود خودداری کنید و بدن خود را در حالت مناسبی قرار دهید. در محل کار یا در منزل از قرار دادن پاهای خود روی یکدیگر خودداری کنید. قرار دادن پاها روی هم به مدت طولانی میتواند باعث اختلال در جریان خون از قلب به پاها شود که این وضعیت باعث ضعیف شدن دیواره رگ‌های خونی و تشکیل رگ‌های عنکبوتی خواهد شد. در هنگام نشستن روی صندلی یک عدد چهار پایه را زیر پاهای خود قرار دهید تا پاهای شما در سطح بالاتری قرار بگیرد. پاهای خود را حدود ۱۵ تا ۳۰ سانتی متر بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید. این وضعیت به بهبود جریان خون رسانی و تنظیم جریان خون در رگ‌های شما کمک خواهد کرد. این فرآیند باعث کاهش تورم در مچ پا و ساق پا میشود و به این ترتیب ریسک تشکیل رگ‌های عنکبوتی کاهش پیدا خواهد کرد.
از کفش پاشنه بلند استفاده نکنید
از پوشیدن کفش پاشنه بلند خودداری کنید زیرا این مسئله در مواردی که شما مجبور هستید به واسطه شغل خود مدت زیادی بایستید یا بنشینید اهمیت بسیار زیادی می‌یابد. پوشیدن کفش پاشنه بلند فشار زیادی را به پای شما وارد میکند و میتواند باعث محدود شدن جریان خون از قلب به پاهای شما شود و در نتیجه جریان خون رسانی به این ناحیه محدود میشود و در نهایت رگ‌های عنکبوتی به وجود می‌آیند.
از جوراب واریس استفاده کنید
از جوراب واریس استفاده کنید. این نوع جوراب در اکثر داروخانه‌ها یا مراکز عرضه محصولات پزشکی موجود است و از تشکیل رگ‌های عنکبوتی جلوگیری میکند. جوراب واریس باعث تحریک جریان خون در عروق خونی میشود و جریان خون رسانی را افزایش می‌دهد که این امر باعث کاهش تورم و درد پاها و جلوگیری از گردش نامناسب خون و تشکیل رگ‌های عنکبوتی خواهد شد.
از کرم ضد آفتاب استفاده کنید
استفاده از کرم ضد آفتاب برای محافظت از پوست ظریف صورت اهمیت بسیار زیادی دارد اما بهتر است بدانید که استفاده از کرم ضد آفتاب از تشکیل رگ‌های عنکبوتی روی پاها ساق پا و مچ در دوران پیری جلوگیری خواهد کرد. همواره از بدن خود در مقابل نور آفتاب محافظت کنید حتی اگر قرار است فقط چند دقیقه بیرون بروید.
رژیم غذایی خود را عوض کنید و به طور منظم ورزش کنید تا از تشکیل رگ‌های عنکبوتی جلوگیری گرد
داشتن رژیم غذایی مناسب و ورزش کردن میتواند در پیشگیری از تشکیل رگ‌های عنکبوتی موثر باشد.
به حفظ تناسب اندام خود اهمیت بدهید
حفظ تناسب اندام یک بخش مهم در حفظ سلامت پا و کف پا است که از تشکیل رگ‌های عنکبوتی جلوگیری میکند. برای داشتن تناسب اندام رژیم غذایی سالمی داشته باشید و با پزشک خود همکاری کنید تا به وزن ایده آل و متناسب با قد خود دست پیدا کنید. کاهش وزن به رفع فشار از روی پاها و عروق خونی کمک خواهد کرد.
کمتر نمک بخورید و از فیبر بیشتری استفاده کنید
نمک باعث میشود که بدن شما آب را درون خود نگه دارد و متورم شود که این وضعیت بر روی رگ‌های شما فشار وارد خواهد کرد. مصرف فیبر به جلوگیری از بروز یبوست کمک میکند زیرا یبوست باعث میشود که فشار زیادی به عروق پا در هنگام اجابت مزاج وارد شود و در نهایت رگ‌های عنکبوتی به وجود بیایند. مقدار زیادی میوه‌های تازه، سبزیجات، غلات کامل و گوشت بدون چربی مصرف کنید و در هنگام آشپزی از نمک کمتری استفاده نمایید.
به طور منظم ورزش کنید
ورزش کردن در طول روز میتواند به بهبود جریان خون شما حتی هنگامی که استراحت می‌‌کنید کمک کند. این مسئله باعث بهبود سلامت بدن خواهد شد. بر روی انجام تمریناتی تمرکز کنید که به حرکت پای شما کمک میکنند از تشکیل رگ‌های عنکبوتی جلوگیری می‌نمایند. یک برنامه ورزشی مناسب داشته باشید که شامل دوچرخه سواری، دویدن یا پریدن باشد. در صورتی که این برنامه برای شما سنگین بود میتوانید از تمرینات سبک مانند پیاده روی روزانه یا شنا استفاده کنید. ورزش کردن یک گزینه بسیار عالی برای بهبود گردش خون در بدن است. هر چه زودتر تمرینات ورزشی را در فعالیت روزمره خود قرار دهید برای شرایط جسمانی شما بهتر خواهد بود.
رگ‌های عنکبوتی چگونه درمان میشوند؟
- معمولاً برای درمان رگ‌های عنکبوتی و رگ‌های کوچک واریسی از اسکلروتراپی استفاده میشود. در این روش مقدار کمی مایع به درون رگ‌های بیمار تزریق میشود. این مایع بر دیواره داخلی عروق خونی تمرکز میکند و به طور کامل رگ‌ها را از بین می‌برد.
فلبکتومی یک روش درمانی کم تهاجمی است که پزشک با ایجاد چند برش کوچک به خارج کردن رگ‌های واریسی روی یک سطح وسیع از بدن می‌‌پردازد و نیازی به بخیه زدن محل بری‌ها نیست. در این روش در مقایسه با روش‌های قدیمی هیچ گونه بافت اسکاری به وجود نمی‌‌آید و بیمار با عوارض جانبی مواجه نخواهد شد. این نوع جراحی در مطب پزشک به تحت بیهوشی موضعی انجام میشود و پس از درمان باید بیمار کمی در مطب پزشک استراحت کند.- لیزر درمانی روشی است که با تهاجم کمی همراه است و میتوان این روش را در مطب پزشک انجام داد و معمولا فرایند درمان کمتر از یک ساعت طول می‌کشد. در این روش به کمک لیزر به درمان رگ‌های آسیب دیده پرداخته میشود و به تدریج رگ‌های مربوطه بسته خواهند شد. از بین بردن رگ‌های آسیب دیده برای سیستم گردش خون مشکلی را ایجاد نخواهد کرد زیرا جریان خون پس از جراحی به راحتی از طریق سایر رگ‌های سالم بدن گردش خواهد کرد.
