علائم و درمان بیماری واریس پا در زنان جوان، میانسال و سالمند

اگر از بیماری واریس رنج می‌برید، باید بگوییم که شما تنها نیستید. در رابطه با واریس، مطالعات متعددی نشان داده است ایجاد این رگ‌های برجسته، بنفش و اغلب دردناک، در زنان بیشتر از مردان رخ می‌دهد و دلیل آن ممکن است به دلیل هورمون پروژسترون باشد. پروژسترون هم توسط مردان و همچنین زنان تولید می‌شود، اما میزان ترشح این هورمون در زنان بسیار بیشتر است.

عوامل خطر

به نظر می‌رسد افراد خاصی نسبت به سایرین بیشتر مستعد واریس هستند، از جمله:

• زنان. آنها چهار برابر بیشتر از مردان در معرض واریس هستند.
• افرادی که اعضای خانواده آنها دارای واریس هستند. وراثت نقش عمده ای دارد.
• افراد مسن. رگ‌های واریس از هر دو نفر بالای ۵۰ سال یک نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در زنان شایع‌تر از مردان است. همچنین با افزایش سن، رگ‌های واریسی بیشتر قابل مشاهده می‌شوند.

علاوه بر این، عوامل مختلفی می‌تواند منجر به واریس در افراد مستعد شود، از جمله:

• تغییر در سطح هورمون‌های زنانه
• یائسگی
• استفاده از قرص‌های ضد بارداری، استروژن و پروژسترون
• چاقی  
• آسیب دیدگی پا
• عدم تحرک
• فشار در ناحیه شکم، بلند کردن مکرر اشیاء سنگین، بارداری یا یبوست (بواسیر در واقع یک رگ واریسی است)

علاوه بر تغییرات هورمونی، بارداری باعث افزایش جریان خون و افزایش فشار در ناحیه شکم می‌شود که به نوبه خود باعث بزرگ شدن رگ‌ها می‌شود. خبر خوب اینست که واریس بارداری اغلب در طی سه ماه پس از زایمان بهبود می‌یابد. با این حال، با بارداری‌های پی در پی، این رگ‌های غیر طبیعی به احتمال زیاد بزرگتر می‌شوند.

علائم

رگ‌های واریسی با رگ‌های عنکبوتی متفاوت هستند زیرا:

• رگ‌های واریسی بزرگتر می‌باشند- معمولاً بیش از یک چهارم اینچ قطر داشته و غالباً از هم فاصله دارند.
• بنفش تیره یا آبی تیره هستند
• در اعماق رگه‌های عنکبوتی واقع شده‌اند
• تمایل به برآمدگی یا پیچ خوردگی دارند
• ممکن است دردناک باشند
• می‌تواند مربوط به اختلالات وریدی جدی باشد

عوارض

رگ‌های واریس فقط یک عارضه زیبایی نیست. آنها می‌توانند خطراتی را برای سلامتی ایجاد کنند. گاهی اوقات آنها با:

• خونریزی خود به خودی، که با نازک شدن پوست روی واریس رخ می‌دهد. رگ ممکن است به راحتی آسیب دیده ، حتی در هنگام تماس با رختخواب، لباس و یا ضربات جزئی خونریزی قابل توجهی ایجاد شود، بدون اینکه درد قابل توجهی داشته باشد.
• فلبیت سطحی (ST)، التهاب ورید در زیر سطح پوست است. این التهاب ممکن است در اثر کاهش جریان خون در رگ، آسیب به رگ یا لخته شدن خون ایجاد شود (ترومبوز). علائم این بیماری شامل قرمزی و افزایش ضخامت محکم، افزایش حساسیت و گرم شدن آن است. درد موضعی و تورم نیز ممکن است رخ دهد. ST همچنین خطر ترومبوز وریدهای عمقی (DVT) را افزایش می‌دهد که یک عارضه جدی بالقوه می‌باشد که شامل لخته شدن خون در رگ‌های داخلی است.
• زخم‌های وریدی پا، که می‌تواند حاصل بزرگ شدن ورید و عدم تخلیه کافی مایعات از پوست شود. پوست متورم اکسیژن کافی دریافت نکرده و زخم ایجاد می‌شود.

تشخیص

بسیاری از موارد واریس به وضوح قابل مشاهده است و به شکل رگه‌های تیره گره دار یا پیچ خورده وجود دارد که در زیر پوست ران و پایین پاها مشاهده می‌شود و ممکن است پاهایتان متورم شود. اگر واریس دارید، ممکن است در پاها به خصوص بعد از ایستادن یا نشستن طولانی مدت درد نیز داشته باشید. برخی از خانم‌ها درد را همراه با احساس خستگی، سنگینی، درد، سوزش، لرز، گرفتگی یا بی قراری توصیف می‌کنند.

واریس‌های شدید می‌تواند باعث خارش پوست شما شود یا منجر به یک عارضه پوستی شبیه به اگزما یا حتی زخم‌های پایین پاها شود. به خاطر داشته باشید که همه ناراحتی‌های پا ناشی از واریس نیست. در صورت داشتن هرگونه علائم مداوم یا شدیدی نیاز به مراجعه به پزشک خواهید داشت.

اختلالات وریدی همیشه قابل مشاهده نیستند. اگر علائمی مشاهده نمی‌کنید، برای تعیین علت و شدت مشکل، پزشک شما ممکن است سونوگرافی غیر تهاجمی یا سایر آزمایشات عروقی را انجام دهد.

اگر تورم سبب ناتوانی شما شده است یا اگر پوست بالای واریس شما پوسته پوسته و زخم شده یا تغییر رنگ پیدا کرده و یا مستعد خونریزی است، حتما با پزشک تماس بگیرید. علاوه بر این، اگر در ناحیه رگ، قرمزی، احساس گرما و سوزش و درد دارید، با دکتر خود تماس بگیرید، زیرا این می‌تواند نشانه فلبیت یا لخته خون باشد.

راه های درمانی واریس پا در زنان

از آنجا که رگ‌های واریسی و عنکبوتی دارای تراکم خون بالایی هستند، کار خود را به درستی انجام نمی‌دهند. خوشبختانه، رگ‌های زیاد دیگری وجود دارد که می‌تواند کار آنها را جبران کند. بنابراین بسیاری از این رگ‌های ناخواسته لازم نیستند و می‌توانند برداشته شوند. اما در حالی که درمان تهاجمی یکی از گزینه‌های درمانی است، برای رفتن به اتاق عمل عجله نکنید. راه‌های ساده تری نیز وجود دارد که می‌توانید ابتدا آنها را امتحان کنید، از جمله:

• به طور مرتب پیاده روی کنید که به بهبود گرفتگی و تحرک ماهیچه کمک می‌کند.
• وزن بدن خود را کاهش دهید.
• چندین بار در طول روز ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پاهای خود را بلند کنید.
• ساق یا جوراب‌های مخصوص فشرده سازی بپوشید، که می‌توانید از اکثر داروخانه‌ها خریداری کنید. آنها به عضلات ساق پا کمک می‌کنند تا با تمرکز فشار در نزدیکی مچ پا، خون را به سمت بالا بکشند. جوراب‌های مخصوصی برای واریس تولید شده که برای کنترل علائم آن موثر هستند. همچنین ممکن است از وخیم شدن اوضاع جلوگیری کرده و از نیاز به معالجه بعدی جلوگیری می‌کند.
• می‌توانید برای کاهش تورم و درد از داروهای ضد التهاب بدون نسخه مانند آسپرین یا ایبوپروفن استفاده کنید.

اگر این روش‌های محافظه کارانه به بهبود مورد نظر شما کمک نکرد، باید با پزشک خود در مورد امکان انجام یک یا چند روش اصلاحی، مانند موارد زیر مشورت کنید:

اسکلروتراپی

اسکلروتراپی می‌تواند برای معالجه واریس و رگ‌های عنکبوتی مورد استفاده قرار گیرد، اما معمولاً برای افرادی که رگ‌های واریسی آن کوچک است (کمتر از شش میلی متر) در نظر گرفته می‌شود. این عمل در مطب پزشک معالج انجام می‌شود و درد کمی دارد. یک سوزن کوچک برای تزریق محلول اسکلروزان کننده (سخت کننده) به رگ‌ها استفاده می‌شود که باعث تحریک پوشش رگ می‌شود. در پاسخ به این تزریق، رگ فرو می‌رود و بازجذب می‌شود. وریدهای چند شاخه‌ای در همان جلسه اسکلروتراپی قابل درمان هستند و در صورت بروز مجدد واریس، این عمل نیز می‌تواند تکرار شود.

اگرچه اسکلروتراپی برای رگ‌های عنکبوتی به خوبی موثر است، اما مطالعات نشان می‌دهد که به اندازه عمل جراحی برای درمان واریس موثر نیست و میزان عود آن نیز زیاد است.

تزریق مواد شیمیایی درون زا

همچنین به عنوان اسکلروتراپی با هدایت سونوگرافی نیز شناخته می‌شود که شامل تزریق یک ماده تحریک کننده شیمیایی به نام اسکلروزانت به رگ می‌باشد در حالی که پزشک روند کار را روی صفحه اولتراسوند مشاهده می‌کند. این فرآیند باعث درمان رگ‌هایی می‌شود که به دلیل قرار گرفتن در زیر پوست دیده نمی‌شوند.

درمان با لیزر

درمان‌های خارجی با لیزر به طور کلی فقط برای درمان رگ‌های عنکبوتی یا واریس‌های بسیار کوچک استفاده می‌شود و ممکن است با اسکلروتراپی ترکیب شود. برای این منظور یک لیزر یا پرتوی نور بر روی رگها پالس می‌شود تا باعث حل شدن آنها شود. معمولاً چندین جلسه لیزر درمانی مورد نیاز است.

رادیوفركانسی درون زا

رادیوفركانسی درون زا شامل استفاده از رادیو فرکانس برای رگ‌های واریس عمیق پاها است. این روش برای اکثر بیماران جایگزین عمل جراحی می‌شود. معمولاً این درمان را در مطب پزشكی تحت بی حسی موضعی انجام می‌دهند که یك كاتتر كوچك به رگ آسیب دیده وارد می‌شود و انرژی رادیو فرکانسی را به دیواره رگ وارد می‌كند و باعث گرم شدن آن می‌شود. هرچه رگ گرمتر می‌شود، بیشتر فرو می‌ریزد و محو می‌شود.

جراحی

جراحی به طور کلی برای درمان رگ‌های بزرگ واریس استفاده می‌شود و نشان داده شده است که مؤثر می‌باشد، به طوری که بیشتر بیماران از این عمل رضایت دارند. جراحی واریس می‌تواند با استفاده از بی حسی موضعی، نخاعی یا عمومی انجام شود. بیشتر بیماران در همان روز عمل مرخص می‌شوند. گزینه‌های جراحی شامل موارد زیر است:

• بستن یا گره زدن ورید
• با کشیدن آن توسط یک ابزار مخصوص، یک بخش طولانی از رگ جدا می‌شود
• PIN Stripping، یک نسخه به روز شده از عمل کشیدن ورید است که از یک نوار PIN استفاده می‌کند. نوار PIN به انتهای رگ دوخته شده و با برداشتن نوار PIN، رگ از بین می‌رود.
• فلبکتومی سرپایی یا از بین بردن رگ‌ها از طریق یک سری برش‌های ریز. اغلب در مطب پزشک و تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود.
• جراحی اندوسکوپیکی ورید، که معمولاً برای موارد پیشرفته مربوط به زخم پا استفاده می‌شود. جراح برای مشاهده بسته شدن رگ‌های واریسی، یک دوربین فیلمبرداری نازک را در پای بیمار قرار داده و سپس رگ‌ها را از طریق برش‌های کوچک خارج می‌کند.

متأسفانه هیچ درمانی نمی‌تواند مانع از واریسی شدن رگ‌ها شود. وریدهای واریس بعضی اوقات پس از هر نوع درمانی مجددا عود می‌کنند، اما همان رگ قبلی نیست بلکه این یک رگ متفاوت است که تحت تأثیر قرار گرفته است.

قبل از انجام هرگونه درمانی برای واریس یا رگ‌های عنکبوتی، حتماً در صورت داشتن لخته خون در ریه یا پاها به پزشک خود اطلاع دهید.

پیشگیری

شما نمی‌توانید در مورد برخی موارد مانند داشتن جنسیت زن، کاری بکنید یا اینکه در خانواده ای متولد شده‌اید که از واریس رنج می‌برند. اما مواردی وجود دارد که می‌توانید برای رهایی از واریس یا جلوگیری از برجسته تر و تورم شدن و تغییر شکل آنها استفاده کنید، مانند:

• از ایستادن یا نشستن مدت طولانی در یک موقعیت خودداری کنید. مثلا در محل کار، هر از گاهی بلند شده و اندکی جابجا شوید یا وقتی برای مدتی طولانی رانندگی می‌کنید، پیاده شوید و کمی پاهای خود را بکشید. اگر شغل شما نیاز به مدت طولانی ایستادن دارد مانند تدریس و یا فروش، هرچقدر که ممکن است پاهای خود را کشیده و ورزش کنید تا گردش خون به پاها را افزایش دهید. در صورت امکان، جوراب‌های محافظ بپوشید و موارد زیر را رعایت کنید.
• سعی کنید هنگام استراحت، پاهای خود را بلند کنید.
• قدم بزنید و مرتباً این کار را انجام دهید. تناسب اندام باعث می‌شود عضلات ساق پا تسکین یافته و جریان خون و وزن شما تحت کنترل باشد.
• غذاهای پر فیبر را در رژیم غذایی خود قرار دهید زیرا یبوست می‌تواند به بروز واریس کمک کند. غذاهای پر فیبر شامل میوه‌های تازه، سبزیجات و غلات کامل هستند.
• جوراب مخصوص واریس بپوشید.
• به طور منظم از ضد آفتاب استفاده کنید (بروز برخی از رگ‌های عنکبوتی ناخواسته روی صورت ممکن است مربوط به قرار گرفتن مکرر در معرض آفتاب باشد).