واریس زمانی رخ میدهد که دریچههای از کار افتادهی سیاهرگها اجازه دهد که خون در خلاف جهت جریان پیدا کند یا در یک ناحیه جمع شود. ارتباط تنگاتنگی بین تغذیه و واریس وجود دارد. بعضی از مواد معدنی موجود در غذاها تاثیر مستقیمی بر روی سلامت عروقی و متورم و گشاد شدن رگها دارد. اگر به واریس مبتلا هستید و میخواهید بیماری خود را مدیریت کنید یا این که در تلاش برای پیشگیری از واریس هستید، داشتن یک رژیم غذایی مناسب میتواند به شما کمک کند.
انواع واریس که رژیم غذایی به درمان آنها کمک میکند.
رژیم غذایی نقش مهمی در درمان واریس بیماران دارد. برخی از انواع واریس که رژیم غذایی میتواند به بهبود آن کمک کند عبارتند از:
واریس متوسط
سیاهرگهای بیماران مبتلا به واریس متوسط به صورت رگهای بزرگ و برجستهای درمیآید که از زیر پوست دیده میشود. رگهای واریسی متوسط به دلیل رنگ بنفش مایل به آبی در ابتدا زیبایی بدن را خدشهدار میکنند، اما اگر واریس متوسط درمان نشود، بیمار با عوارض جدیتری روبرو خواهد شد. بنابراین اگر به واریس متوسط مبتلا شدهاید، حتماً برای معاینه به پزشک مراجعه کنید تا مشخص شود که آیا به بیماری وریدی مزمن مبتلا شدهاید یا خیر، این بیماری مزمن با علائم بیشتری همراه است و خطرات و عوارض بیشتری برای سلامتی بیمار دارد. سیاهرگهای واریس متوسط دیگر قابلیت به جریان انداختن خون را ندارند، در نتیجه خون به جای حرکت کردن به سمت قلب در سیاهرگها انباشته میشود.
واریس شدید
اگر برای درمان واریس اقدام نکنید، رگهای واریسی به مرور بدشکلتر میشود و زمینه برای بروز طیف وسیعی از علائم جدیتر مهیا میشود. یکی از این عوارض، بیماری وریدی مزمن است که به ضخیم شدن پوست و بافتها، ضایعهها و زخمهای پوستی، تغییر رنگ پوست و ورم شدید میانجامد.
واریس بارداری
بدن در دوران بارداری خون بیشتری را تولید میکند، در نتیجه فشار بیشتری به رگها وارد میشود و مادر با واریس پا، ناحیه لگن و فرج روبرو میشود. مادرانی که چندقلو باردار هستند، بیشتر مستعد ابتلا به سندرم احتقان لگن (PCS) هستند، این سندرم علت واریس متوسط تا شدید پاها و لگن است که بسیار دردناکتر از واریس معمولی است.
واریس عنکبوتی
سیاهرگها در واریس عنکبوتی شبیه به تار عنکبوت یا شاخههای درخت میشود و معمولاً به جز ظاهر نازیبا مشکل دیگری را ایجاد نمیکند. با این حال هرچه مدت بیشتری از ابتلا به واریس عنکبوتی بگذرد، خطر بروز عوارض جدیتر مانند زخمهای پوستی، درماتیت و درد مزمن افزایش مییابد.
غذاهایی که به درمان واریس کمک می کنند
در بعضی غذاها موادی وجود دارد که التهاب را از بین میبرد و گردش خون را بهبود میدهد؛ این غذاها برای درمان واریس بسیار مفید هستند. در ادامه با بهترین غذاهایی که دارای اثر ضدالتهابی هستند، آشنا میشوید.
غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان
بیوفلاونوئیدها به طور طبیعی در گیاهان، میوهها و سبزیجات وجود دارند، که به جز دادن رنگ خاص به این خوراکیها، از خواصی نیز برخوردار هستند که از این خوراکیها و همین طور بدن انسان محافظت میکند. بیوفلاونوئیدها دیواره رگها را تقویت میکنند و از تشکیل رادیکالهای آزاد داخل رگها جلوگیری میکنند. به علاوه بیوفلاونوئیدها ظاهر رگهای واریسی را نیز بهبود میدهند. توتهایی مانند توت فرنگی، بلوبری، زغال اخته و انگور، مرکبات، آناناس، کلم پیچ، گندم سیاه، جعفری، کلم قرمز، سیر، چغندر قند، پیاز، اسفناج و بسیاری از سبزیجات سرشاز از آنتی اکسیدان هستند.
غذاهای سرشار از ویتامین
ویتامینها جزء ریزمغذیهای بسیار مهمی هستند که وجود آنها برای عملکرد مناسب بدن ضروری است. وجود ویتامینهای زیر برای سلامت بهینهی سیاهرگها حیاتی است:
- ویتامین C: ویتامین ث به وفور در انواع توت، بروکلی، سیب زمینی، گوجه فرنگی، پرتقال و لیمو وجود دارد. این ویتامین در تولید بافتهای پیوندی ـ کلاژن و الاستین ـ به بدن کمک میکند که وجود هر دو برای ترمیم و تقویت رگها و منعطف و ارتجاعی نگهداشتن رگها ضروری است. همچنین ویتامین ث فرایند التیام را تسریع میکند و از تشکیل رادیکالهای آزاد جلوگیری میکند.
- ویتامین E: ویتامین ای در سبزیجات سبزبرگ و مرکبات وجود دارد. این ویتامین رگها را قویتر میکند، با التهاب مقابله میکند و گردش خون را بهبود میدهد. همچنین ویتامین ای از تجمع پلاکت جلوگیری میکند، بنابراین ویتامین ای مانند یک رقیق کننده طبیعی خون عمل میکنند و از تشکیل لخته خون و چسبیدن آن به دیوارههای رگها پیشگیری میکند.
- ویتامینهای گروه ب: تمام ویتامینهای گروه ب کمپلکس و موجود در گندم و جو، جگر، بوقلمون، سیب زمینی، موز، عدس، فلفل قرمز و لوبیا به دلیل تقویت دیواره رگها برای سلامت رگها مفیدند.
غذاهای سرشار از فیبر
گنجاندن فیبر در رژیم غذایی عمل دفع را آسانتر میکند، بنابراین بیمار دچار یبوست نمیشود؛ دریافت فیبر بسیار مهم است، چون یبوست فشار روی رگها را افزایش میدهد و به مرور زمان باعث ابتلا به واریس میشود. به علاوه فیبر سلامت قلب را نیز ارتقاء میدهد. سبزیجات، میوههای تازه، غلات و حبوبات (جوانه/ خیس خورده) غذاهای سرشار از فیبری هستند که به بیماران واریسی توصیه میشود. بذر کتان نیز غذایی سالم است که علاوه بر جلوگیری از یبوست، حاوی امگا ۳ نیز هست که ترکیب ضدالتهابی مهمی به شمار میآید.
غذاهای سرشار از منیزیم
منیزیم چهارمین ماده معدنی به لحاظ درصد فراوانی در بدن است، اما جالب است که کمبود اصلی مواد مغذی در بدن بزرگسالان به منیزیم مربوط میشود و حدود ۸۰ درصد بزرگسالان دچار کمبود منیزیم هستند. منیزیم به تولید انرژی، بهبود حرکت عضلانی، تنظیم انتقال دهندههای عصبی، مقابله با التهاب، پایین آوردن فشار خون، حفظ تعادل، ارتقاء سطح ایمنی و در مجموع بهبود سلامت عمومی بدن کمک میکند. کمبود منیزیم به صورت جمع شدن خون، مشکلات فشار خون و گرفتگی عضلات پا بروز مییابد که واریس را تشدید میکند. بنابراین خوراکیهایی مانند سبزیجات سبزبرگ، موز و سیب زمینی را در رژیم غذایی خود بگنجانید تا غلظت منیزیم در بدن افزایش یابد.
ادرار آورهای طبیعی
بدن آب را برای جبران مصرف سدیم اضافی یا کمبود پتاسیم نگه میدارد و در نتیجه حجم خون در حال گردش در بدن از این احتباس تاثیر میپذیرد. افزایش مایع فشار بیشتری را روی سیاهرگها و دریچههای آنها وارد میکند، در نتیجه سیاهرگها ضعیف میشود و خطر ابتلا به واریس بیشتر میشود. پزشکان گاهی قرصهای مدر را برای کاهش احتباس آب یا ورم و افزایش ادرار تجویز میکنند. البته مصرف داروهای مدر عوارض جانبی ناخواستهای را به دنبال دارد و برای مصرف روزانه مناسب نیست. خوشبختانه مصرف سبزیجات تازه مانند جعفری، ریحان، رازیانه، خیار، مارچوبه، جو دوسر و کرفس نیز از اثر مشابهی برخوردار است.
سرکه سیب
سرکه سیب مزایای متعددی برای بدن دارد. سرکه سیب گردش خون را بهبود میدهد و یک ضدالتهاب موثر به شمار میآید. میتوانید سرکه سیب را بنوشید یا آن را با نارون کوهی مخلوط کنید و روی رگهای واریسی بزنید تا ورم کمتر شود و پوست ظاهر بهتری پیدا کند.
غذاهایی که باید به حد اعتدال مصرف شود.
- چنانچه هر روز مقدار متوسطی سیر، زنجبیل و پیاز مصرف کنید، به بدن برای متلاشی کردن مادهای به نام فیبرین کمک کردهاید که معمولاً دور رگهای واریسی جمع میشود و باعث لخته شدن خون میشود.
- اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در دانه سویا، گردو، کشمش و بذر کتان بهبود قابل توجهی را در گردش و جریان خون ایجاد میکنند. اسیدهای چرب تون عروق و خاصیت ارتجاعی رگها را بهبود میدهند.
- ماهی را فراموش نکنید. غذاهایی مانند ماهی سالمون وحشی، ساردین و ماهی تن منابع سرشار از امگا ۳ هستند.
پرهیزهای غذایی واریس
- غذاهای شور و پرنمک برای واریس بسیار مضر هستند، چون نمک رگها را سخت میکند و باعث احتباس آب میشود. از این غذاهای شور میتوان به اکثر سوپهای کنسروی، پیتزا، هات داگ و همبرگر اشاره کرد. سسهای سالاد، انواع پنیر و ماکارونی، سویا سس و انواع ترشی نیز مملو از سدیم هستند. کچاپ، مایونز، سیب زمینی سرخ شده و چیپس سیب زمینی نمکی نیز برای واریس خطرناک هستند.
- قند و کربوهیدراتهای ساده نیز از علل احتباس آب به شمار میآیند؛ خوراکیهای حاوی این مواد باعث میشوند که بدن مقدار زیادی انسولین را در واکنش به افزایش قند خون تولید کند. انسولین آزاد شده توانایی بدن را در دفع سدیم مختل میکند و بنابراین به احتباس آب دامن میزند. بنابراین بهتر است بیماران مبتلا به واریس آب میوههایی را که سرشار از قند هستند، مصرف نکنند.
درمانهای خانگی
ماساژ درمانی
متخصصین ماساژدرمانی ماساژ را از پاها شروع میکنند و ماساژ را رو به بالا به طرف کمر ادامه میدهند تا گردش خون بهتر شود. اگر میتوانید خودتان را ماساژ بدهید، ماساژ را باید هر روز از مچ پا شروع کنید و به سمت ران ادامه دهید؛ هر روز ۵ دقیقه ماساژ بدهید و مراقب باشید که هیچ وقت خود رگهای واریسی را ماساژ ندهید. روغنهای حیاتی مانند روغن درخت سرو گردش خون را افزایش میدهد و میتوانید بدن را با آن ماساژ بدهید تا اثر درمان بیشتر شود. بنابراین به طور خلاصه میتوان گفت که واریس عارضهای قابل مدیریت است و با ورزش کردن، نگه داشتن وزن در حد سالم، رعایت رژیم غذایی غیرالتهابی و مصرف مکملهای طبیعی و غذاداروهای پیشرفته میتوان رگها را سالم نگه داشت.
واریس زمانی رخ میدهد که دریچههای از کار افتادهی سیاهرگها اجازه دهد که خون در خلاف جهت جریان پیدا کند یا در یک ناحیه جمع شود. ارتباط تنگاتنگی بین تغذیه و واریس وجود دارد. بعضی از مواد معدنی موجود در غذاها تاثیر مستقیمی بر روی سلامت عروقی و متورم و گشاد شدن رگها دارد. اگر به واریس مبتلا هستید و میخواهید بیماری خود را مدیریت کنید یا این که در تلاش برای پیشگیری از واریس هستید، داشتن یک رژیم غذایی مناسب میتواند به شما کمک کند.
انواع واریس که رژیم غذایی به درمان آنها کمک میکند.
رژیم غذایی نقش مهمی در درمان واریس بیماران دارد. برخی از انواع واریس که رژیم غذایی میتواند به بهبود آن کمک کند عبارتند از:
واریس متوسط
سیاهرگهای بیماران مبتلا به واریس متوسط به صورت رگهای بزرگ و برجستهای درمیآید که از زیر پوست دیده میشود. رگهای واریسی متوسط به دلیل رنگ بنفش مایل به آبی در ابتدا زیبایی بدن را خدشهدار میکنند، اما اگر واریس متوسط درمان نشود، بیمار با عوارض جدیتری روبرو خواهد شد. بنابراین اگر به واریس متوسط مبتلا شدهاید، حتماً برای معاینه به پزشک مراجعه کنید تا مشخص شود که آیا به بیماری وریدی مزمن مبتلا شدهاید یا خیر، این بیماری مزمن با علائم بیشتری همراه است و خطرات و عوارض بیشتری برای سلامتی بیمار دارد. سیاهرگهای واریس متوسط دیگر قابلیت به جریان انداختن خون را ندارند، در نتیجه خون به جای حرکت کردن به سمت قلب در سیاهرگها انباشته میشود.
واریس شدید
اگر برای درمان واریس اقدام نکنید، رگهای واریسی به مرور بدشکلتر میشود و زمینه برای بروز طیف وسیعی از علائم جدیتر مهیا میشود. یکی از این عوارض، بیماری وریدی مزمن است که به ضخیم شدن پوست و بافتها، ضایعهها و زخمهای پوستی، تغییر رنگ پوست و ورم شدید میانجامد.
واریس بارداری
بدن در دوران بارداری خون بیشتری را تولید میکند، در نتیجه فشار بیشتری به رگها وارد میشود و مادر با واریس پا، ناحیه لگن و فرج روبرو میشود. مادرانی که چندقلو باردار هستند، بیشتر مستعد ابتلا به سندرم احتقان لگن (PCS) هستند، این سندرم علت واریس متوسط تا شدید پاها و لگن است که بسیار دردناکتر از واریس معمولی است.
واریس عنکبوتی
سیاهرگها در واریس عنکبوتی شبیه به تار عنکبوت یا شاخههای درخت میشود و معمولاً به جز ظاهر نازیبا مشکل دیگری را ایجاد نمیکند. با این حال هرچه مدت بیشتری از ابتلا به واریس عنکبوتی بگذرد، خطر بروز عوارض جدیتر مانند زخمهای پوستی، درماتیت و درد مزمن افزایش مییابد.
غذاهایی که به درمان واریس کمک می کنند
در بعضی غذاها موادی وجود دارد که التهاب را از بین میبرد و گردش خون را بهبود میدهد؛ این غذاها برای درمان واریس بسیار مفید هستند. در ادامه با بهترین غذاهایی که دارای اثر ضدالتهابی هستند، آشنا میشوید.
غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان
بیوفلاونوئیدها به طور طبیعی در گیاهان، میوهها و سبزیجات وجود دارند، که به جز دادن رنگ خاص به این خوراکیها، از خواصی نیز برخوردار هستند که از این خوراکیها و همین طور بدن انسان محافظت میکند. بیوفلاونوئیدها دیواره رگها را تقویت میکنند و از تشکیل رادیکالهای آزاد داخل رگها جلوگیری میکنند. به علاوه بیوفلاونوئیدها ظاهر رگهای واریسی را نیز بهبود میدهند. توتهایی مانند توت فرنگی، بلوبری، زغال اخته و انگور، مرکبات، آناناس، کلم پیچ، گندم سیاه، جعفری، کلم قرمز، سیر، چغندر قند، پیاز، اسفناج و بسیاری از سبزیجات سرشاز از آنتی اکسیدان هستند.
غذاهای سرشار از ویتامین
ویتامینها جزء ریزمغذیهای بسیار مهمی هستند که وجود آنها برای عملکرد مناسب بدن ضروری است. وجود ویتامینهای زیر برای سلامت بهینهی سیاهرگها حیاتی است:
- ویتامین C: ویتامین ث به وفور در انواع توت، بروکلی، سیب زمینی، گوجه فرنگی، پرتقال و لیمو وجود دارد. این ویتامین در تولید بافتهای پیوندی ـ کلاژن و الاستین ـ به بدن کمک میکند که وجود هر دو برای ترمیم و تقویت رگها و منعطف و ارتجاعی نگهداشتن رگها ضروری است. همچنین ویتامین ث فرایند التیام را تسریع میکند و از تشکیل رادیکالهای آزاد جلوگیری میکند.
- ویتامین E: ویتامین ای در سبزیجات سبزبرگ و مرکبات وجود دارد. این ویتامین رگها را قویتر میکند، با التهاب مقابله میکند و گردش خون را بهبود میدهد. همچنین ویتامین ای از تجمع پلاکت جلوگیری میکند، بنابراین ویتامین ای مانند یک رقیق کننده طبیعی خون عمل میکنند و از تشکیل لخته خون و چسبیدن آن به دیوارههای رگها پیشگیری میکند.
- ویتامینهای گروه ب: تمام ویتامینهای گروه ب کمپلکس و موجود در گندم و جو، جگر، بوقلمون، سیب زمینی، موز، عدس، فلفل قرمز و لوبیا به دلیل تقویت دیواره رگها برای سلامت رگها مفیدند.
غذاهای سرشار از فیبر
گنجاندن فیبر در رژیم غذایی عمل دفع را آسانتر میکند، بنابراین بیمار دچار یبوست نمیشود؛ دریافت فیبر بسیار مهم است، چون یبوست فشار روی رگها را افزایش میدهد و به مرور زمان باعث ابتلا به واریس میشود. به علاوه فیبر سلامت قلب را نیز ارتقاء میدهد. سبزیجات، میوههای تازه، غلات و حبوبات (جوانه/ خیس خورده) غذاهای سرشار از فیبری هستند که به بیماران واریسی توصیه میشود. بذر کتان نیز غذایی سالم است که علاوه بر جلوگیری از یبوست، حاوی امگا ۳ نیز هست که ترکیب ضدالتهابی مهمی به شمار میآید.
غذاهای سرشار از منیزیم
منیزیم چهارمین ماده معدنی به لحاظ درصد فراوانی در بدن است، اما جالب است که کمبود اصلی مواد مغذی در بدن بزرگسالان به منیزیم مربوط میشود و حدود ۸۰ درصد بزرگسالان دچار کمبود منیزیم هستند. منیزیم به تولید انرژی، بهبود حرکت عضلانی، تنظیم انتقال دهندههای عصبی، مقابله با التهاب، پایین آوردن فشار خون، حفظ تعادل، ارتقاء سطح ایمنی و در مجموع بهبود سلامت عمومی بدن کمک میکند. کمبود منیزیم به صورت جمع شدن خون، مشکلات فشار خون و گرفتگی عضلات پا بروز مییابد که واریس را تشدید میکند. بنابراین خوراکیهایی مانند سبزیجات سبزبرگ، موز و سیب زمینی را در رژیم غذایی خود بگنجانید تا غلظت منیزیم در بدن افزایش یابد.
مدرهای طبیعی
بدن آب را برای جبران مصرف سدیم اضافی یا کمبود پتاسیم نگه میدارد و در نتیجه حجم خون در حال گردش در بدن از این احتباس تاثیر میپذیرد. افزایش مایع فشار بیشتری را روی سیاهرگها و دریچههای آنها وارد میکند، در نتیجه سیاهرگها ضعیف میشود و خطر ابتلا به واریس بیشتر میشود. پزشکان گاهی قرصهای مدر را برای کاهش احتباس آب یا ورم و افزایش ادرار تجویز میکنند. البته مصرف داروهای مدر عوارض جانبی ناخواستهای را به دنبال دارد و برای مصرف روزانه مناسب نیست. خوشبختانه مصرف سبزیجات تازه مانند جعفری، ریحان، رازیانه، خیار، مارچوبه، جو دوسر و کرفس نیز از اثر مشابهی برخوردار است.
سرکه سیب
سرکه سیب مزایای متعددی برای بدن دارد. سرکه سیب گردش خون را بهبود میدهد و یک ضدالتهاب موثر به شمار میآید. میتوانید سرکه سیب را بنوشید یا آن را با نارون کوهی مخلوط کنید و روی رگهای واریسی بزنید تا ورم کمتر شود و پوست ظاهر بهتری پیدا کند.
غذاهایی که باید به حد اعتدال مصرف شود.
- چنانچه هر روز مقدار متوسطی سیر، زنجبیل و پیاز مصرف کنید، به بدن برای متلاشی کردن مادهای به نام فیبرین کمک کردهاید که معمولاً دور رگهای واریسی جمع میشود و باعث لخته شدن خون میشود.
- اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در دانه سویا، گردو، کشمش و بذر کتان بهبود قابل توجهی را در گردش و جریان خون ایجاد میکنند. اسیدهای چرب تون عروق و خاصیت ارتجاعی رگها را بهبود میدهند.
- ماهی را فراموش نکنید. غذاهایی مانند ماهی سالمون وحشی، ساردین و ماهی تن منابع سرشار از امگا ۳ هستند.
پرهیزهای غذایی واریس
- غذاهای شور و پرنمک برای واریس بسیار مضر هستند، چون نمک رگها را سخت میکند و باعث احتباس آب میشود. از این غذاهای شور میتوان به اکثر سوپهای کنسروی، پیتزا، هات داگ و همبرگر اشاره کرد. سسهای سالاد، انواع پنیر و ماکارونی، سویا سس و انواع ترشی نیز مملو از سدیم هستند. کچاپ، مایونز، سیب زمینی سرخ شده و چیپس سیب زمینی نمکی نیز برای واریس خطرناک هستند.
- قند و کربوهیدراتهای ساده نیز از علل احتباس آب به شمار میآیند؛ خوراکیهای حاوی این مواد باعث میشوند که بدن مقدار زیادی انسولین را در واکنش به افزایش قند خون تولید کند. انسولین آزاد شده توانایی بدن را در دفع سدیم مختل میکند و بنابراین به احتباس آب دامن میزند. بنابراین بهتر است بیماران مبتلا به واریس آب میوههایی را که سرشار از قند هستند، مصرف نکنند.
درمانهای خانگی
ماساژ درمانی
متخصصین ماساژدرمانی ماساژ را از پاها شروع میکنند و ماساژ را رو به بالا به طرف کمر ادامه میدهند تا گردش خون بهتر شود. اگر میتوانید خودتان را ماساژ بدهید، ماساژ را باید هر روز از مچ پا شروع کنید و به سمت ران ادامه دهید؛ هر روز ۵ دقیقه ماساژ بدهید و مراقب باشید که هیچ وقت خود رگهای واریسی را ماساژ ندهید. روغنهای حیاتی مانند روغن درخت سرو گردش خون را افزایش میدهد و میتوانید بدن را با آن ماساژ بدهید تا اثر درمان بیشتر شود. بنابراین به طور خلاصه میتوان گفت که واریس عارضهای قابل مدیریت است و با ورزش کردن، نگه داشتن وزن در حد سالم، رعایت رژیم غذایی غیرالتهابی و مصرف مکملهای طبیعی و غذاداروهای پیشرفته میتوان رگها را سالم نگه داشت.
در یک کلام
برخی از مواد غذایی گردش خون را بهبود میبخشند و به درمان واریس کمک میکنند. مواد غذایی غنی از آنتی اکسیدان مانند توت فرنگی، زغال اخته، انگور؛ غذاهای غنی از ویتامین E، B و C؛ مواد غذایی غنی از فیبر مانند سبزیجات و میوههای تازه، غذاهای غنی از منیزیوم مانند موز و آووکادو؛ سرکه سیب، زنجبیل، امگا ۳ در درمان واریس موثر است. همچنین بیماران واریسی باید از مواد غذایی مانند قندها و نمک که باعث کاهش آب بدن میشوند اجتناب کنند.