اگر از واریس یا رگ‌های عنکبوتی رنج می‌برید، شاید بتوانید برای عمل اسکلروتراپی تصمیم بگیرید. این روش شامل تزریق داخل رگ است که باعث ریزش رگ خونی شده و درنهایت به بافت اسکار تبدیل می‌شود که از روی پوست قابل مشاهده نیست. کاربرد این روش تقریباً به یک قرن می‌رسد. درحالی‌که اکثر مبتلایان به واریس و رگ‌های عنکبوتی کاندیدایی برای انجام این عمل هستند، اما مشاوره با پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا تشخیص دهید که آیا این عمل برای شما مناسب است یا خیر. بارداری و سابقه برخی از موارد لخته شدن خون ممکن است این عمل را برای شما رد کند.
اگر کاندید مناسبی برای انجام این عمل هستید، ممکن است در مورد آنچه میتوانید بعد از عمل انتظار داشته باشید، از عوارض جانبی تا مدت زمان قبل از بازگشت به فعالیت‌های عادی روزمره سوالاتی در ذهنتان باشد.
دستورالعمل‌های پیش از عمل
لطفاً دستورالعمل‌های قبل از درمان را بررسی کنید تا از آمادگی کافی خود برای جلسه اسکلروتراپی مطلع شوید. از ۱ هفته قبل از درمان
- از مصرف مواد، مکمل‌ها یا داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین، ایبوپروفن، ویتامین E و امگا ۳ خودداری کنید تا خطر کبودی یا خونریزی کاهش یابد.
- برای بهتر شدن نتایج، جوراب‌های فشرده‌سازی طبی خریداری کنید. پزشکان نوع mm Hg 20 -30 را توصیه می‌کنند که میتوانید از داروخانه محلی خود خریداری کنید. لازم است که در هر ویزیت، جوراب‌های طبی را با خود به همراه داشته باشید.
- از مواد برنزه کننده یا لوسیون‌های تنینگ روی پاها استفاده نکنید.
روز درمان
- صبح روز درمان دوش بگیرید (در صبح روز اسکلروتراپی پاهای خود را شیو نکنید).
- در روز درمان از لوسیون بدن، روغن‌ها یا برنزه کننده استفاده نکنید.
- شلوارک مناسب و گشادی را برای پوشیدن در طول عمل با خود به همراه داشته باشید.
- جوراب‌های فشرده‌سازی طبی‌تان را تهیه کنید تا بعد از عمل و در خانه بپوشید (فشرده‌سازی پاها باعث تسریع در بهبود، کاهش تورم و کبودی خواهد شد). در صورت نیاوردن جوراب طبی‌تان در روز درمان، تزریق انجام نخواهد شد.
- ۹۰ دقیقه قبل از درمان یک وعده غذایی سبک یا میان وعده میل کنید.
در طول اسکلروتراپی فوم چه اتفاقی می‌افتد
اسکلروتراپی فوم معمولاً تحت بی‌حسی موضعی و به‌صورت یک عمل سرپایی انجام می‌شود، به این معنی است که شما همان روز عمل میتوانید به خانه خود بروید. یک محلول با هوا میکس می‌شود و فومی (کف) را ایجاد می‌شود. جراح شما این کف را به رگ آسیب‌دیده تزریق می‌کند. اگر رگ شما بسیار عمیق باشد، جراح ممکن است از تصویربرداری سونوگرافی برای هدایت تزریق به ناحیه مناسب استفاده کند.
مراقبت‌های بعد از اسکلروتراپی
دوره بهبودی بعد از اسکلروتراپی به طور معمول تأثیر چندانی بر زندگی یا برنامه‌های افراد نمی‌گذارد. برای اطمینان از موفقیت در درمان، لازم است دستورالعمل‌های زیر را رعایت کنید.
چه چیزی را باید انتظار داشت
- انتظار درد خفیف، کبودی، حساسیت و تورم در محل تزریق را برای ۲۴ ساعت اول پس از عمل داشته باشید. برای رفع درد از کیسه‌های یخ و تایلنول استفاده کنید.
- اغلب اوقات، رگ‌ها قبل از بهبود ظاهر بدتری خواهند شد. این تغییر رنگ به‌طورمعمول طی ۲-۳ هفته از بین می‌رود.
- گاهی اوقات، هنگام درمان عروق بزرگ‌تر، ممکن است یک گره کوچک تیره و توده به دلیل گرفتگی خون در رگ بسته ایجاد شود (که این یک پاسخ طبیعی به درمان است). در صورت لزوم، توسط پزشک در زمان انجام جلسه درمانی بعدی شما تخلیه می‌شود.
راه رفتن
توصیه می‌شود بلافاصله پس از درمان از جایتان بلند شوید و کمی قدم بزنید تا خون در رگ‌ها جریان یابد و خطر لخته شدن خون را به حداقل برساند. روز بعد میتوانید دوباره به محل کار یا فعالیت‌های منظم همیشگی خود بازگردید. باید بلافاصله بعد از درمان و حداقل ۳۰ دقیقه در هر روز به مدت ۲ هفته دیگر با سرعت ملایم راه بروید. پیاده روی عضلات پشت ساق پا را درگیر می‌کند، فشار در رگ‌های درمان شده را کاهش داده و می‌تواند درد را تسکین دهد. به مدت ۲ هفته پس از درمان از پیاده‌روی استقامتی خودداری کنید. ترکیبی از فشرده‌سازی و راه رفتن، خطر ترومبوز ورید عمقی و ترومبوفلبیت سطحی (التهاب رگ‌های سطحی) را به حداقل می‌رساند. خود را در رختخواب نیندازید. بعد از عمل اسکلروتراپی استاندارد بر روی رگ‌های تغذیه‌کننده و عنکبوتی، پس از ۴۸ ساعت اول پیاده‌روی ضروری نیست، البته این کار ممکن است پس‌ازاین مدت به رفع هرگونه ناراحتی که در پا احساس شده کمک کند.
- فعالیت‌های روزمره خود را حفظ کنید اما از زیاد ایستادن برای مدت طولانی خودداری کنید. اگر مجبورید برای مدت طولانی بنشینید، لطفاً زمانی را برای قدم زدن در نظر بگیرید، حتی اگر چند بار فقط در اطراف اتاق باشد. در صورت امکان، گام نشستن، پاهای خود را کمی بالاتر قرار دهید، مخصوصاً در اولین روز بعد از درمان. حتماً استراحت کافی داشته باشید.
- برای ۲ هفته اول پس از درمان، از انجام کارهای سخت (به عنوان مثال دویدن، اسکواش و ورزش‌های پرشی، ورزش‌های هوازی با پرش و ضربه زیاد یا بلند کردن وزنه) خودداری کنید. میتوانید ورزش ملایم تا متوسط مانند گلف یا دوچرخه ثابت با دور آرام را انجام دهید. میتوانید کارهای عادی یا مشاغل خانگی خود را ادامه دهید به شرط اینکه سختی و طاقت‌فرسا نباشند. تا یک هفته بعد از عمل، باید از انجام ورزش‌های پیلاتس، یوگا و غیره اجتناب شود.
دستورالعمل‌های پوشیدن جوراب طبی فشرده‌ساز
پزشک شما توصیه می‌کند که چند هفته بعد از درمان جوراب‌های فشرده‌سازی طبی بپوشید. این جوراب‌ها فشار ملایمی روی پاها خواهند داشت و باعث می‌شوند رگ‌های درمان شده از بین بروند و مانع از شکل‌گیری رگ‌های عنکبوتی جدید می‌شوند.
- هر نوع گلوله پنبه‌ای یا پانسمانی را که در زیر جوراب ساق بلند استفاده می‌شود، می‌تواند ۱ الی ۲ ساعت پس از درمان برداشته شود.
- در صورت ایجاد هرگونه ناراحتی در کف پا یا ساق پا در هنگام خواب، جوراب طبی را درآورید. جوراب را باید بعد از بلند شدن از رختخواب مجدداً بپوشید. پوشیدن جوراب طبی را قطع نکنید و در صورت ادامه مشکلات با پزشک خود تماس بگیرید.
- پس از درمان، دستورالعمل‌های دقیق کتبی در مورد پوشیدن جوراب طبی فشرده‌سازی، در اختیار شما قرار می‌گیرد.
- در هر ویزیت، همیشه جوراب‌های فشرده‌سازی‌تان را با خود به همراه داشته باشید.
۴۸ ساعت پس از درمان وریدی، میتوانید دوش بگیرید
اگرچه که مجاز به حمام کردن نیستید، اما شاید بتواند ۴۸ ساعت بعد از عملتان یک دوش گرم بگیرید. محل‌های تزریق را با استفاده از یک صابون ملایم و آب ولرم به‌آرامی تمیز کنید. بعد از دوش گرفتن، از مالیدن پاهای خود خودداری کنید و در عوض، با دست روی محل تزریق خیلی آرام بکشید. حتماً جوراب‌های فشرده‌سازی خود را بعد از دوش گرفتن مجدداً بپوشید.
از مصرف برخی داروها خودداری کنید
از مصرف آسپرین، داروهای ضدالتهابی و ایبوپروفن برای ۴۸ ساعت اول پس از درمان وریدی خودداری کنید. البته در صورت لزوم، میتوانید تیلنول (همان استامینوفن) مصرف کنید.
از چه کارهایی باید اجتناب کرد؟
- از اپیلاسیون خودداری کنید: بهتر است در طی دوره درمانی از اپیلاسیون پا خودداری شود، البته شیو کردن پاها مشکلی ندارد.
- از قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم نور خورشید و گرما خودداری کنید: برای اینکه مناطق معالجه شده به خوبی بهبود یابد، به مدت سه هفته بعد از درمان، آن مناطق تحت درمان را در معرض نور خورشید قرار ندهید. به مدت یک هفته از حمام گرم، وان گرم و سونا اجتناب کنید. همچنین به مدت یک هفته از پرواز خودداری کنید.
ویزیت‌های بعدی جهت پیگیری درمان
- ویزیت‌های بعدی جهت پیگیری درمان در صورت لزوم برنامه‌ریزی می‌شود. به‌طورکلی، بیماران اسکلروتراپی در هفته‌های ۴ الی ۶ بررسی و معاینه می‌شوند.
- در صورت داشتن هرگونه برنامه‌ریزی برای سفر كه قبلاً در مورد آن صحبت نکرده‌اید، با پزشك خود مشورت كنيد تا دستورالعمل‌های مناسبي را بتوانید به شما بدهد.
چه موقع با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید
اگر هرگاه فکر کردید که ممکن است مشکلی اورژانسی برایتان پیش‌آمده است و به مراقبت‌های اضطراری احتیاج داشته باشید، فوراً با پزشکتان تماس بگیرید.
در صورت داشتن موارد زیر، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- مشکل در تنفس.
- شروع درد ناگهانی در قفسه سینه، به‌ویژه اگر همراه با تنگی نفس باشد.
- از دست دادن هوشیاری.
- سرفه کردن و خون بالا آوردن.
- زخم‌های باز در محل‌هایی که محلول به رگ‌های شما تزریق شده است.
در صورت داشتن هر یک از علائم ذکرشده در زیر، ممکن است شما دچار لخته شدن خون شده و نیاز به مراقبت اورژانسی داشته باشید:
- درد در ران، پشت ساق پا، کشاله ران یا پشت زانو.
- التهاب در کشاله ران و یا پایتان.
- مشکل در تعادل.
- مشکل در دیدن.
- دردی که حتی پس از مصرف داروهای مسکن همچنان باقی می‌ماند.
ایجاد لخته‌های خون خطرناک است، به همین دلیل اقدام برای درمان سریع و فوری ضروری است. ترومبوز ورید عمقی (DVT) به شرایطی اطلاق می‌شود که در آن یک لخته خون در ورید تشکیل می‌شود. در صورت عدم درمان، لخته ممکن است آزاد شود و باعث آمبولی ریوی شود که یک مشکل جدی در ریه است.
اگر علائم عفونت دارید، با پزشک تماس بگیرید یا به دنبال مراقبت‌های اورژانسی باشید، از علائم عفونت، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گرما، التهاب و افزایش درد در مناطق تزریق.
- تب.
- رگ‌های قرمزی که از ناحیه تزریق ناشی می‌شوند.
- خارج شدن چرک از ناحیه تزریق.
چند جلسه‌ی درمان ممکن است موردنیاز باشد
بسته به اندازه رگ‌های عنکبوتی و تعداد آن‌ها، ممکن است شما به یک سری جلسات درمان اسکلروتراپی نیاز داشته باشید. درمان‌ها اغلب با فاصله‌ی چند هفته از هم انجام می‌گیرند. حتی بعد از انجام یک سری از درمان‌ها، این درمان تا دو ماه، قبل از مشاهده‌ی نتایج نهایی اسکلروتراپی، می‌تواند طول بکشد.
عوارض نادر
بسیاری از افراد در مورد عوارض اسکلروتراپی سؤال می‌کنند. حقیقت این است که عوارض بسیار کمی وجود دارد و البته آن‌ها بسیار نادر هستند. صحبت با پزشک در مورد نگرانی‌های شما در مشاوره اولیه شما حتی می‌تواند به جلوگیری از بروز آن‌ها کمک کند. این عوارض احتمالی شامل موارد زیر هستند:
- واکنش‌های آلرژیک به محلول: برای جلوگیری از این عارضه، حتماً در مورد هرگونه حساسیتی که دارید با پزشک خود صحبت کنید. او معمولاً تست‌هایی را انجام می‌دهد تا ببیند آیا شما واکنش آلرژیکی به محلول دارید یا خیر.
- ایجاد زخم در محل تزریق: این عارضه معمولاً طی یک یا دو ماه بهبود می‌یابد و فقط یک اسکار کوچک باقی می‌گذارد.
- لخته شدن خون در ریه‌ها یا رگ‌های عمیق: این نادرترین عارضه است. اگر سابقه لخته شدن خون را دارید، قبل از عمل با پزشک خود صحبت کنید.
