ترومبوز وریدی عمقی نوعی لخته‌ی خون در وریدهای عمقی است. این بیماری سومین بیماری رایج قلبی عروقی و سومین علت رایج مرگ‌های قابل پیشگیری است. گیاهانی همچون سیر، چای سبز، زردچوبه و جینکوبیلوبا اگر همراه با رعایت توصیه‌های پزشک مصرف شوند، به پیشگیری از دی وی تی کمک می‌کند. از اینکه چه گیاهانی به جلوگیری از ابتلا به دی وی تی کمک می‌کند اطلاع یافته و با پزشک مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که مصرف این گیاهان برای بیماری شما مناسب است.
عوامل خطر دی وی تی
عوامل خطر دی وی تی بسیار زیاد هستند و اطلاع از آنها کمک می‌کند که اگر احتمال ابتلا به دی وی تی در شما بالا است، آگاه شده و دیگر اقدامات پیشگیری کننده را نیز انجام دهید. اکثر افراد در معرض ابتلا به دی وی تی قرار دارند اما احتمال ابتلا به این بیماری در برخی افراد به علت سبک زندگی و ابتلا به بیماری‌های مزمن بیشتر است. برخی از عوامل خطر دی وی تی عبارتند از:
- بستری شدن در بیمارستان
- عفونت
- سرطان
- سن بالای ۷۵ سال
- اخیرا خوابیدن بیش از سه روز در بستر بیماری
- فشار خون بالا
- دیابت
- سیگار کشیدن
- بالا بودن سطح کلسترول خون
- عوامل ژنتیکی، همچون اختلال در فاکتور لخته کننده‌ی خون
- نشستن طولانی مدت، مثلا نشستن در هواپیما
- چاقی
- جراحی‌های اخیر
علائم دی وی تی
دی وی تی علائم قابل توجهی دارد که به تشخیص بیماری کمک می‌کنند. ممکن است دی وی تی روی دست‌ها و پاها اثر گذارد، اما احتمال اثرگذاری آن روی پاها بیشتر است. اگر یکی از پاها به دی وی تی مبتلا شود، متوجه تورم مچ پا خواهید شد. اگر دی وی تی در دست‌ها باشد، مچ دست و انگشتان متورم خواهند شد. علائم دی وی تی عبارتند از:
- قرمزی
- تورم
- گرمی
- حساسیت و تحریک پذیری
- درد
درمان و پیشگیری از DVT با گیاهان و مواد غذایی
اطلاع رسانی به پزشک در مورد مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید از اهمیت بسیاری برخوردار است. اگر تصمیم دارید از مکمل‌های گیاهی استفاده کنید، همیشه طبق دستورالعمل تولید کننده و توصیه‌های پزشک عمل کنید. اکثر گیاهان زمانی که به عنوان غذا مصرف شوند، بی خطر هستند اما عاقلانه‌تر این است که پزشک را از مصرف آنها به عنوان دارو آگاه کنید.
سیر و پیاز بخورید
سیر و پیاز به طرق مختلف از ابتلا به دی وی تی پیشگیری می‌کنند که عبارتند از کاهش کلسترول خون، کاهش فشار خون و افزایش سطح گلوکز سالم خون. برای برخورداری از این موارد، به غذاهای خود پیاز یا سیر افزوده یا آنها را به صورت چاشنی مصرف کنید. مقدار کافی از سیر یا پیاز همان مقداری است که همیشه برا پخت غذا استفاده می‌کنید، بنابراین همان مقدار را همراه با یک یا دو وعده غذایی در طول روز مصرف کنید.
کمی چای سبز را مزه مزه کنید
چای سبز غنی از آنتی اکسیدان است و خاصیت ضد سرطانی دارد. ثابت شده است که چای سبز به جلوگیری از جهش‌های ژنتیکی و ایجاد تومور کمک می‌کند. همچنین چای سبز خاصیت ضد پلاکتی داشته و ایجاد لخته در خون را کاهش می‌دهد. مصرف چای سبز به مقداری که معمولا در غذاها استفاده می‌شود خطری ندارد، بنابراین در طول روز مقداری چای سبز بنوشید. توصیه می‌شود در روز بین ۳ تا ۴ فنجان چای بنوشید. به خاطر داشته باشید که چای سبز دارای کافئین است. برای برخورداری از مزایای ذکر شده‌ی چای سبز می‌توانید چای سبز بدون کافئین بنوشید.
افزودن زنجبیل به غذا
زنجبیل باعث کاهش تجمع پلاکت شده و از ایجاد لخته خون جلوگیری می‌کند. می‌توانید به دستور غذایی خود زنجبیل اضافه کرده، آن را به شکل چای نوشیده یا اگر طعم آن را دوست ندارید، از مکمل‌های زنجبیل استفاده کنید. سعی کنید روزانه حدود دو تا چهار گرم (یک یا دو قاشق چایخوری) زنجبیل تازه بخورید. اگر داروهای رقیق کننده‌ی خون مصرف می‌کنید، قبل از مصرف زنجبیل با پزشک مشورت کنید.
در غذا از زردچوبه استفاده کنید
زردچوبه، که به نام کورکومين نیز شناخته می‌شود، خاصیت آنتی اکسیدانی داشته و تجمع پلاکت را کاهش می‌دهد. می‌توانید پودر ادویه کاری (که حاوی زردچوبه است) را به غذا افزوده یا حتی از زردچوبه‌ی تازه در غذا استفاده کنید. اگر از داروهای رقیق کننده‌ی خون استفاده می‌کنید، حتما به پزشک اطلاع دهید. توصیه می‌شود روزانه یک و نیم تا سه گرم زردچوبه بخورید (حدود یک دوم تا یک قاشق چایخوری).
مکمل جینکوبیلوبا مصرف کنید
جینکوبیلوبا مانع ایجاد لخته خون شده و سطح پروتئین دی دایمر، پروتئینی که به ایجاد لخته خون کمک می‌کند، را پائین می‌آورد. همچنین می‌توانید جینکوبیلوبا را به صورت چای بخورید. روزانه دو تا سه لیوان چای جینکوبیلوبا بنوشید. اگر از مکمل جینکوبیلوبا استفاده می‌کنید، تا شش سال، دو مرتبه در روز و هر مرتبه ۱۲۰ میلی گرم جینکوبیلوبا مصرف کنید. اگر داروی رقیق کننده‌ی خون مصرف می‌کنید، قبل از مصرف مکمل با پزشک مشورت کنید.
گوتوکولا مصرف کنید
گوتوکولا که به نام سنتلا آسیاتیکا نیز شناخته می‌شود، قرن‌ها در داروسازی چین باستان مورد استفاده قرار می‌گرفته است. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که گوتوکولا در بهبود جریان خون نقش داشته و علائم نارسایی وریدی را کاهش می‌دهد. همچنین مصرف گوتوکولا به پیشگیری از ایجاد دی وی تی در مسافرت‌های هواییِ بیش از سه ساعت کمک می‌کند. سعی کنید روزانه دو مرتبه و هر مرتبه ۳۰ میلی گرم گوتوکولا مصرف کنید. اگر داروی دیگری مصرف می‌کنید، ابتدا با پزشک مشورت کنید.
سعی کنید مکمل ناتوکیناز مصرف کنید
ناتوکیناز آنزیمی است که از سویای تخمیر شده به دست می‌آید. این آنزیم تاثیر مستقیم روی لخته‌ها داشته، آنها را تجزیه کرده و سطح دیگر مواد شیمیایی که بر ایجاد لخته تاثیر می‌گذارند را متعادل می‌سازد. تاکنون هیچ عارضه‌ی جانبی برای مکمل ناتوکیناز گزارش نشده اما بهتر است با پزشک در مورد مصرف آن مشورت کنید، مخصوصا اگر داروی دیگری نیز مصرف می‌کنید. می‌توانید این مکمل را طبق دستور العمل روی بسته مصرف کنید، اما مقدار معمول مصرف ناتوکیناز، سه مرتبه در روز و هر مرتبه حدود ۱۰۰ میلی گرم می‌باشد.
مکمل‌های لومبروکیناز مصرف کنید
لومبروکیناز آنزیم دیگری است که از کرم خاکی گرفته می‌شود. این آنزیم نیز مانند ناتوکیناز عمل کرده و لخته‌های خون تشکیل شده در رگ‌ها را تجزیه می‌کند. لومبروکیناز باعث نفخ و حالت تهوع خفیف می‌شود. حتما قبل از شروع مصرف مکمل لومبروکیناز با پزشک مشورت کنید. می‌توانید این مکمل را طبق دستورالعمل روی بسته، مصرف کرده یا در مورد دوز مصرفی با پزشک مشورت کنید اما مقدار معمول مصرف ناتوکیناز، دو مرتبه در روز و هر مرتبه حدود ۴۰ تا ۸۰ میلی گرم می‌باشد.
روغن ماهی یا امگا ۳ به رژیم غذایی خود افزوده یا مکمل آن را مصرف کنید
روغن ماهی یا امگا-۳ دارای اسیدهای چربِ ضروریِ امگا-۳، یعنی EPA و DHA هستند. بدن از این اسیدها برای اهداف بسیار، از جمله اهداف ضد التهابی، استفاده می‌کند. EPA و DHA مانع اتصال پلاکت‌ها به یکدیگر شده و احتمال ایجاد لخته را کاهش می‌دهند. سعی کنید مکمل امگا-۳ بخورید یا امگا-۳ مورد نیاز بدن را از راه مصرف غذاهای دریایی همچون ماهی ساردین، سالمون، ماکرل، کُد، تونا و حلزون صدف‌دار تامین کنید.
با مصرف مکمل بیوفلاونوئید از نارسایی وریدی پیشگیری کنید
نارسایی وریدی می‌تواند باعث ایجاد دی وی تی شود، بنابراین مصرف مکمل‌هایی که با این شرایط مبارزه می‌کنند مفید خواهد بود. مکمل‌های بیوفلاونوئید برای نارسایی وریدی مفید خواهند بود. مکمل‌های بیوفلاونوئید نوعی ترکیبات گیاهی هستند که به انواع توت‌ها رنگ می‌دهند، به همین دلیل است که توت‌ها منبع غنی از بیوفلاونوئید هستند. این آنتی اکسیدان‌ها در رگ‌ها عمل کرده و باعث بهبود جریان خون و کاهش خونریزی‌های خفیف در مویرگ‌ها شده و تورم و التهاب را نیز کاهش می‌دهند. روتین نوعی بیوفلاونوئیدِ مفید و موثر برای نارسایی وریدی است. سعی کنید روزانه ۱ تا ۲ گرم روتین مصرف کنید. می‌توانید برای آگاهی از دوز مصرفی و اطمینان از عدم تداخل روتین با دیگر داروهای مصرفی با پزشک مشورت کنید.
با استفاده از آنزیم‌های گوارشی احتمال ایجاد اختلالات وریدی را کاهش دهید
بروملین آنزیمی است که از آناناس گرفته می‌شود. بروملین را می‌توانید از مصرف آناناسِ تازه نیز به دست آورید. بروملین می‌تواند زمان پروترومبین را افزایش داده، و به جلوگیری از ایجاد لخته کمک کند. در مورد مکمل بروملانین و دوز مصرفی آن با پزشک مشورت کنید. مقدار معمول مصرف دارو، دو مرتبه در روز و از ۸۰ تا ۳۲۰ میلی‌گرم متفاوت است.
استفاده از روش‌های دیگر برای اجتناب از ابتلا به دی وی تی
علاوه بر رژیم غذایی و داروهای گیاهی، رعایت نکات زیر در پیشگیری از دی وی تی موثر است
به طور منظم ورزش کنید
یکی از علل ابتلای افراد به دی وی تی این است که بیمار هستند یا نمی‌توانند تحرک داشته باشند. در نتیجه خون در رگ‌هایشان جمع شده و لخته تشکیل می‌شود. انجام ورزش منظم روزانه مانند پیاده‌روی سریع و مکرر در طول روز، یک روش عالی برای کاهش احتمال ابتلا به دی وی تی است.
از جوراب‌های واریس استفاده کنید
معمولا به افرادی که در معرض خطر ابتلا به دی وی تی قرار دارند استفاده از جوراب‌های واریس توصیه می‌شود. این جوراب‌ها پاها را فشار می‌دهند و این کار به افزایش گردش خون و جلوگیری از ایجاد دی وی تی کمک می‌کند. باید با توجه به توصیه پزشک، هر روز مدت زمان معینی جوراب‌های واریس را بپوشید. اگر در معرض ابتلا به دی وی تی قرار دارید و پزشک استفاده از جوراب‌های واریس را به شما توصیه نکرده است، با پزشک در مورد استفاده از آنها مشورت کنید.
مصرف داروهای خود را ادامه دهید
اگر داروهای رقیق کننده‌ی خون مصرف می‌کنید، باید طبق دستور پزشک مصرف داروها را ادامه دهید تا زمانی که پزشک دستور قطع مصرف آنها را بدهد. داروهای گیاهی را جایگزین داروهای شیمیایی نکنید. اگر می‌خواهید از مکمل‌های گیاهی استفاده کنید و داروهای شیمیایی نیز مصرف می‌کنید، ابتدا با پزشک مشورت کنید تا تداخل دارویی ایجاد نشود. برخی از داروها تاثیر داروهای دیگر، مخصوصا رقیق کننده‌های خون، را افزایش یا کاهش می‌دهند.
برای ترک سیگار از دیگران کمک بخواهید
سیگار کشیدن خطر ابتلا به دی وی تی و بسیاری از بیماری‌های دیگر را افزایش می‌دهد، بنابراین باید فورا سیگار را ترک کنید. اگر سیگاری هستید، از پزشک برای ترک سیگار کمک بخواهید. پزشک می‌تواند داروهایی برایتان تجویز کند که در ترک سیگار به شما کمک خواهد کرد و همچنین برنامه‌هایی نیز برای کمک به ترک سیگار وجود دارند.
فشار خونتان را کنترل کنید
فشار خون بالا یکی از عوامل خطر ایجاد دی وی تی است. برای کاهش این عوامل خطر، فشار خون خود را کنترل کنید. توصیه‌های پزشک را رعایت کرده و به طور منظم فشار خون خود را اندازه بگیرید. توصیه‌های معمول شامل رعایت یک رژیم غذایی کم نمک (کم سدیم)، انجام ورزش به طور منظم و مصرف دارو است.
